बरं, एखाद्या भांड्यात त्याच्या क्षमतेपेक्षा जास्त धान्य भरलं तर काय होईल ? ते ईकडे तिकडे सांडेल आजूबाजूला पडेल . तसाच काही तरी चीन्यांच देखील झालं असावं.आता बघा ,हि माझी पाचवी Onsite ट्रीप - इंग्लंड , अमेरिका , फ्रांस नंतर कॅनडा. पण या चारही देशात कुठली गोष्ट अगदी सारखी म्हणून आढळली तर ती म्हणजे चिन्यांचा सुकाळ. अगदी कुठल्याही शहरात जा गोरा माणूस दिसेल नं दिसेल पण चीनी हमखास दिसणारच! आणि आता तर मी ओटावा मध्ये चायना टाउन च्या बाजूलाच राहतो त्यामुळे स्वतालाच आठवण देत रहावी लागते कि मी कॅनडात आहे चीन मध्ये नाही.
चीनी माणूस म्हटला कि एक आकृती डोळ्यासमोर येते बसकं नाक , छोटी देहयष्टी आणि डोळ्यावर चिकटवलेला ८-१० केसांचा समूह ज्याला आपण भिवया असं म्हणू ! चीनी देवाच्या stock मध्ये डोळ्यांची कमतरता असावी हे स्पष्ट दिसतं. म्हणूनच एकाला द्यायचे डोळे दोघांमध्ये share केले आणि चिन्याला मिचमिचे डोळे मिळाले.
"चीनी" हा शब्द जरी वाचला तरी माझ्या डोक्यात प्रश्नांचा भुंगा गुणगुण करायला लागतो.
युरोप - अमेरिकेत स्थायिक झालेल्या चिन्यांची नावं डिंग - डॉंन्ग , पिंग - पौंग , हे-हुंग-ते-हुंग किंवा चाऊ- मेन अशी नसून रिचर्ड , थॉमस , फ्रेड असी कशी ? हा अगदी मला अनादी काळापासून पडलेला प्रश्न त्यातलाच एक. आमच्याच बिल्डिंग मधल्या फ्रेन्क ला हा प्रश्न मी विचारलं. त्याचा उत्तर अत्यंत मार्मिक होतं. चीन मधल्या एका छोट्या गावातून आलेला हा, कॅनडात येण्याचा एकमेव उद्देश पैसे कमावणे. इथल्या लोकात मिसळता यावं म्हणून यानी ख्रिस्ती धर्माचा स्वीकार केला , फा-हुंग-ली वरून हा फ्रेंक -ली झाला. "नावात काय आहे ?" हे shakespeare चं वाक्य एखादा चिनीच खरं करून दाखवू शकतो, उरलेले आम्ही पामर नाव , जात , धर्म , वर्ण याचा व्यर्थ दुराभिमान घेऊन जन्मभर जगतो - भांडतो आणि "अस्मिता" असं गोड नाव देऊन मोकळं होतो.
( "तरी बरे हो , भारत विकसित राष्ट्र नाही आणि अजून येथे चिन्यांचा फैलाव झालं नाही , नाहीतर सदाशिव पेठेत आपल्या बाजूला राहायला आलेला "मुकुंद सप्रे" नावचा गृहस्थ चीनी निघावा आणि फडके आजोबा भोवळ येऊन पडावे." )
चिन्यांमध्ये मुबलक प्रमाणात सापडणारा एक गुण म्हणजे कंजुषी . यांची कंजुषी त्यांच्या नावापासूनच सुरु होते. "चिमणराव गोवर्धनदास डोणगावकर" वगेरे यासारख्या भारदस्त नावाचा चीनी शोधून देखील सापडायचा नाही. त्यामुळेच मला कधी कधी चीनी लोक हे लेले , नेने यांचे नातेवाईक तर नाहीत ना अशी शंका येते. सर्व २ अक्षरी एकरांती आडनावांची क्षमा मागतोय - तुमचं हे बिरूद काढून चिन्यांना दिल्याबद्दल. चीनी माणूस अत्यंत कंजूष आणि व्यवहारी . कुठेतरी वाचलं होतं कि चीनी माणसात आणि भारतीय माणसात कधीच व्यवहार होऊ शकत नाही. कारण चीनी दुकानदार वस्तूचा भाव कमी करत नाही आणि भारतीय मनुष्य भाव कमी केल्याशिवाय काहीच विकत घेत नाही.
वेल म्हणूनच म्हणतो चीनी माणूस आणि चीन म्हणजे एक विलक्षण कोडं आहे . आणि जितकं तुम्ही हे कोडं सोडवायला जाल तितके गुंतून पडाल. विश्वास बसत नाही ? मग सांगा बरं बोन-चायना मध्ये चीनी माणसांची हाडं कां वापरतात ते ? (एका दंत कथे नुसार जेल मध्ये मेलेल्या चिन्यांच्या हाडापासून बोन चायना तयार होतं ) किंवा क्रिकेट चा "क" सुद्धा चिन्यांना कळत नसतांना "चायना मन" असा गोलंदाजी चा प्रकार कसा काय आला ?
बापरे वाचत वाचत तुम्ही शेवटपर्यंत पोचलात. Nobel Price for Patience असं काही असतं तर तुमची नक्की शिफारस केली असती. असो "अजमल कसाब" सारखा मराठी बोलणारा कुणी मराठी भाषिक चीनी असेल आणि तो हा लेख वाचत असेल तर त्याची हात जोडून माफी मागतो.
हा लेख म्हणजे " अज्ञान देवे रचिला पाया , लेख झालासे कळस " असा आहे , त्यामुळे फार कुणी मनावर घेऊ नये अशी माफक अपेक्षा. लेखकाचे नाव "शंतनू देव" असे असल्यामुळे त्यास "अज्ञान देव" असं संबोधित केल्यास माझी काही हरकत नाही.
कळावे लोभ असावा !
तुमचा शंतनू
वरील पोस्ट मराठी विश्व मधल्या एप्रिल च्या द्वैमासिकात प्रसिद्ध झाली ती मित्र-मंडळींसाठी ईथे प्रकाशित करतोय. या लेखाला प्रकाशित केल्याबद्दल मराठी विश्व आणि संपादक - राजश्री कुळकर्णी यांचे आभार
http://marathivishwa.org/vrutta.html
